Qishloq xo'jaligi Oʻzbekistonda asosiy iqtisodiy tarmoq hisoblanadi. U YaIM tarkibining qariyb 27% ni egallaydi, mamlakatdagi jami bandlikning 30% dan ortig'ini ish bilan ta'minlaydi, shuningdek, qashshoqlikni kamaytirishga hissa qo'shadi.

Bugungi kunga qadar qishloq xo'jaligida 20 million gektardan ortiq yer, jumladan, 3,2 million gektar sug'oriladigan ekin maydonlarida aholi ehtiyojlari uchun oziq-ovqat mahsulotlari, iqtisodiyot tarmoqlari uchun zarur xomashyo yetishtirilmoqda. Iqtisodiy-moliyaviy ahvol, shuningdek, respublikaning ko'plab tarmoqlarini rivojlantirish istiqbollari qishloq xo'jaligining muvaffaqiyatli faoliyat ko'rsatishiga bog'liq.

Shu bois respublika rahbariyati tomonidan qishloq xo'jaligi sanoatini innovatsion rivojlantirish va modernizatsiya qilish, ilg'or tajriba va yechimlarni joriy etish, ilmiy-texnikaviy salohiyatni shakllantirishga katta e'tibor qaratilmoqda.

O'zbekiston Respublikasida mustaqillikning dastlabki kunlaridanoq mamlakatimizning oziq-ovqat xavfsizligini ta'minlashga qaratilgan qishloq xo'jaligini rivojlantirish bo'yicha puxta o'ylangan strategiya izchil amalga oshirilmoqda.

1991-2016 yillarda qishloq xo'jaligi sohasidagi davlat siyosatining asosiy muhim yo'nalishlari quyidagilardan iborat edi:

- ekin maydonlari tarkibini o'zgartirish, g'alla ekinlari foydasiga paxta ekinlarini deyarli 2 barobar qisqartirish. Natijada avvallari g'allaga bo'lgan ehtiyojning 80% dan ortig'ini chetdan keltirgan O'zbekiston g'alla mustaqilligiga erishdi;

- davlat va jamoa qishloq xo'jaligi korxonalarini tugatish va zamonaviy agrotexnologiyalar asosida mehnat unumdorligining o'sishini ta'minlaydigan fermer xo'jaliklarini tashkil etish;

- agrar tarmoq tarmoqlarini diversifikatsiya qilish, kartoshkachilik, uzumchilik, asalarichilik, parrandachilik va baliqchilikni rivojlantirish;

- qishloq xo'jaligi ishlab chiqarishini imtiyozli kreditlash tizimini kengaytirish;

- fermer va dehqon xo'jaliklariga texnik xizmat ko'rsatish tizimini yaratish, shuningdek ularning ehtiyojlari uchun zarur moddiy-texnika resurslari (yoqilg'i-moylash materiallari, kimyoviy o'g'itlar, o'simliklarni biologik va kimyoviy himoya qilish vositalari, urug'lik) bilan ta'minlash;

- qishloq xo'jaligi mahsulotlarini saqlash va tashish, shuningdek uni sanoatda qayta ishlashning logistika tizimini shakllantirish.

Biroq, 2016-yilning oxiriga kelib, o'sishning avvalgi manbalari tugadi, to'siqlar paydo bo'ldi, jumladan: mahsulotlarni eksport qilishda monopoliya, eksport narxlarini tartibga solish, qishloq xo'jaligi mahsulotlarini qishloq xo'jaligi ishlab chiqaruvchilari uchun adolatsiz narxlarda davlat buyurtmasi bo'yicha sotib olish va boshqalar.

2017-yilda klaster tizimining paydo bo'lishi tufayli qishloq xo'jaligini rivojlantirishda sezilarli sakrash yuz berdi. Har xil yoʻnalishdagi klasterlar rivojlana boshladi: paxta-toʻqimachilik, meva-sabzavotchilik, urugʻchilik, donchilik, goʻsht-sutchilik, tayyor mahsulot - xomashyo yetishtirishdan tortib, uni qayta ishlash va tayyor mahsulot ishlab chiqarish va hokazo.

Bu tizim endigina yo'lga qo'yilmoqda, zanjirning ayrim bo'g'inlarida muammolar mavjud, ammo uni yanada rivojlantirish istiqbollari O'zbekiston qishloq xo'jaligining ishlab chiqarish salohiyatidan samarali foydalanish imkonini beradi. Turli yoʻnalishdagi klasterlar rivojlanmoqda: paxta-toʻqimachilik, meva-sabzavotchilik, urugʻchilik, gʻallachilik, goʻsht-sutchilik va boshqalar.

Bundan tashqari, 2017-yildan boshlab qishloq xo'jaligi mahsulotlarini yetishtirish bilan bir qatorda qishloq xo'jaligi mahsulotlarini qayta ishlash, saqlash va sotish, sanoat mahsulotlarini ishlab chiqarish, xizmatlar va boshqa tadbirlar bo'yicha ishlarni bajarish, fermer xo'jaliklarini ko'p tarmoqli fermer xo'jaliklariga aylantirish bo'yicha faol jarayon boshlandi.

Ikkinchi muhim qadam – 2019-yilda Qishloq xo'jaligini 2020-2030-yillarda rivojlantirish strategiyasining tasdiqlanishidir. Hujjatda uzoq muddatli ustuvor yo'nalishlar sifatida aholining oziq-ovqat xavfsizligini ta'minlash, qulay agrobiznes muhiti va qo'shilgan qiymat zanjirini yaratish, sohani boshqarishda davlatning rolini kamaytirish va qishloq xo'jaligining investitsion jozibadorligini oshirish vazifalari belgilab berilgan.

Strategiya 2030-yilgacha quyidagilarni nazarda tutadi:

1,0 million gektardan ortiq qishloq xo'jaligi yerlarini o'zlashtirish, 535,0 ming gektardan ortiq lalmi, yaylov va boshqa yerlardan samarali foydalanishni ta'minlash;

tarmoqda band bo'lgan har bir kishiga o'rtacha mehnat unumdorligining 1,7 barobar yoki yiliga 6,5 ming dollargacha o'sishini ta'minlash;

qayta ishlangan tayyor mahsulotlar hajmini 30% gacha oshirish;

mahsulot eksportini 20 milliard dollargacha oshirish.

Davlat idoralari va aholi hamkorligida olib borilayotgan ishlar samarasi bugunning o'zidayoq yaqqol ko'zga tashlanmoqda va buni raqamlar ta'kidlab turibdi. Amalga oshirilgan islohotlar, ilmiy va innovatsion ishlanmalarni joriy etish tufayli 2017–2021 yillarda qishloq xo'jaligi yalpi mahsuloti 6,8 foizga o'sdi. Ushbu davrda ishlab chiqarishning o'rtacha yillik o'sish sur'ati taxminan 1,7% ni tashkil etdi. Mehnat unumdorligini oshirishda salmoqli yutuqlarga erishildi. Faqat 2017-2021-yillarda qishloq xo'jaligining har bir band kishiga to'g'ri keladigan qo'shilgan qiymati 7,0 foizga oshib, 2019-yildagi o'rtacha jahon ko'rsatkichidan 60 foizga oshdi.

Qishloq xo'jaligini rivojlantirish strategiyasi doirasida agrar sektorda jadal liberallashtirish jarayonidan o'tmoqda. Asosiy qishloq xo'jaligi ekinlari paxta va g'alla hisoblanadi, biroq 2020-2021-yillarda kvotalar va narxlarni nazorat qilishning bekor qilinishi ekinlarni diversifikatsiya qilish, boshqa ekinlar, meva va sabzavotlar yetishtirishga bosqichma-bosqich o'tishga faol yordam bermoqda. Qishloq xoʻjaligi mahsulotlari eksporti respublika tashqi daromadining 10% dan ortigʻini taʼminlaydi.

O'zbekistonda 2019-yil 15-oktabrdan boshlab 1994-yildan beri davom etib kelayotgan un narxini davlat tomonidan tartibga solish to'xtatildi. Unning bozor bahosida sotilishi resurslarning samarali taqsimlanishini va bozorlarda ishlab chiqaruvchilar va iste'molchilar manfaatlarini hisobga olgan holda raqobatni ta'minlaydi. Bu mexanizm un tegirmonchilarining qiziqishini oshirib, ishlab chiqarish quvvatlarini modernizatsiya qilish uchun moliyaviy imkoniyatlar yaratib berdi, bu esa sifatni oshirish, ishlab chiqarish hajmini oshirish va mehnat unumdorligini oshirishga xizmat qilmoqda. 2020-yil hosilidan boshlab g'allaga davlat buyurtmasi 25 foizga qisqartirildi, 2021-yil hosilidan esa davlat tomonidan g'alla xarid narxlarini belgilash amaliyoti butunlay bekor qilindi.

Bunday tartibning o'rnatilishi yer unumdorligini oshirishga, yerdan foydalanish samaradorligini oshirishga, jumladan, ekinlarni diversifikatsiya qilishga qaratilgan almashlab ekishni ta'minlashga qaratilgan samarali usul va texnologiyalardan foydalanishga xizmat qilmoqda. Ushbu faoliyat mulkdor tomonidan tuproq, iqlim va yerning afzalligiga ta'sir qiluvchi boshqa omillarning xususiyatlarini hisobga olgan holda amalga oshiriladi.

Shuningdek, 2020-yil hosilidan paxta xomashyosining xarid narxlarini belgilash amaliyoti bekor qilinib, paxta xomashyosini ishlab chiqaruvchilarga (fermer xo'jaliklari, paxta-to'qimachilik klasterlari, kooperativlarga) paxtani rayonlashtirilgan holda tekin saralash huquqi berildi. Paxtachilikda qo'l mehnati o'rnini bosuvchi sohani mexanizatsiyalash faol olib borilmoqda. Amalga oshirilayotgan islohotlar yangi texnologiyalarni, jumladan, resurslarni tejaydigan texnologiyalarni joriy etish hisobiga qishloq xo'jaligida hosildorlikni oshiradi. Mamlakatning to'qimachilik tarmog'i qo'shilgan qo'shimcha qiymat zanjirining takomillashuvi bilan rivojlanmoqda.

Ilmiy va innovatsion ishlanmalarni joriy etish hisobiga meva-sabzavot, kartoshka, dukkakli va yog'li o'simliklar ishlab chiqarish hajmi yiliga 6-8 foizga, go'sht 16 foizga, sut 13 foizga, tuxum 27 foizga, baliq yetishtirish hajmi 2 marotabaga, asal 30% ga ortadi. Meva-sabzavotni qayta ishlash darajasi 15 foizga, go'shtni 9 foizdan 15 foizga, sutni 14 foizdan 18 foizga yetkaziladi. Bu ko'rsatkichlarga erishish yerdan samaraliroq foydalanish usullarini joriy etish, shuningdek, resurslarni tejashni taqozo etadi.

Shunga qaramay, yerdan barqaror foydalanish uchun haqiqiy tahdid saqlanib qolmoqda. Bu cheklangan yer va uning past sifatli tarkibi bilan bog'liq. O'zbekistonda qishloq xo'jaligi yerlarining iqtisodiy yuki yildan-yilga ortib bormoqda. Respublikada qishloq xoʻjaligiga moʻljallangan yerlarning umumiy maydonini tashkil etuvchi 17,8 million gektar maydonning atigi 25% haydaladigan yerlardir.

Markaziy Osiyo davlatlari orasida aholi zichligi boʻyicha Oʻzbekiston birinchi oʻrinda – 1 kv.km.ga 51,4 kishi. Har gektar sug'oriladigan yerga respublika aholisining 8 nafari to'g'ri keladi. Aholining o'sish sur'ati sug'oriladigan yerlar maydonining o'sish sur'atlaridan ancha yuqori. So'nggi 30 yil ichida aholi jon boshiga to'g'ri keladigan sug'oriladigan yerlar maydoni qariyb 25 foizga kamaydi, ya'ni aholining oʻsishi hisobiga 0,23 gektardan 0,16 gektargacha. Osiyo taraqqiyot banki maʼlumotlariga koʻra, agar hozirgi tendensiyalar davom etsa, keyingi 30 yil ichida sugʻoriladigan yerlar maydoni yana 20-25 foizga qisqaradi.

O'tgan asrda mineral o'g'itlar, sug'orish suvi va boshqa resurslarning nomutanosib me'yorlaridan har bir dalaning xususiyatlarini, yerlarning meliorativ holati, tuproq eroziyasi, yer osti suvlarining kimyoviy moddalar bilan ifloslanishi, sug'oriladigan dalalarning ekologik muvozanatining buzilishi va unumdorligining pasayishi, tabiiy omillarni va atrof-muhitni muhofaza qilishni puxta hisobga olmasdan, maksimal hosil olishga e'tibor qaratgan holda keng qo'llanilganligi natijasida hosildorlik holati yomonlashgan.

So'nggi 10-15 yil ichida pestitsidlar va mineral o'g'itlardan foydalanish hajmi 3-4 barobarga kamayganiga qaramay, bugungi kunda tuproqlarning qariyb 54 foizi pestitsidlar bilan ifloslangan, 80 foizdan ortig'ida zararli moddalar ko'paygan. Ko'p jihatdan, bularning barchasi yerlarning, shu jumladan melioratsiya uchun yaroqsiz bo'lganlarning noto'g'ri o'ylangan ommaviy o'zlashtirilishi bilan bog'liq. So'nggi 50 yil ichida sug'oriladigan yerlar maydoni 2,46 million gektardan 4,28 million gektarga o'sdi. 1975-1985-yillarda 1 million gektarga yaqin yer o'zlashtirildi. 1990-yilga kelib, 1985-yilga nisbatan sug'oriladigan yerlar maydoni 1,5 barobarga ko'paydi.

O'zbekistonda tuproqlardan oqilona foydalanish va ularni muhofaza qilish tabiiy resurslarni muhofaza qilish va ulardan foydalanishning umumiy muammosi ichida alohida o'rin tutadi. Shu bois mamlakatimizning barqaror rivojlanishi uchun alohida dolzarblik va O'zbekiston Respublikasida yerlarning meliorativ holatini tubdan yaxshilash zarurligini hisobga olib, muhim hukumat qarorlari qabul qilindi.

Demak, yerlardan ilmiy asoslangan foydalanish, unumdorligini har tomonlama oshirish va saqlashga qishloq xo'jaligini rivojlantirish sohasidagi davlat siyosatining ustuvor masalalari sifatida qaralishi lozim.

Yerlarimizning unumdorligi boshqa ba'zi tabiiy omillar bilan birgalikda yerning unumdorlik kuchiga asos bo'lib, qishloq xo'jaligi ishlab chiqarishi samaradorligi va uning tannarxiga sezilarli ta'sir ko'rsatadi. Yer unumdorligiga ehtiyotkorona munosabatda bo'lish va uni asrash, undan ilmiy asoslangan foydalanish qishloq xo'jaligini intensivlashtirishda, qishloq xo'jaligi ekinlarining mahsuldorligi va yalpi hosildorligini oshirishda muhim ahamiyatga ega bo'lib, yerning nafaqat ishlab chiqarish faoliyati obyekti, balki uning qiymati va ahamiyatini oshiradi. biosferaning asosiy tarkibiy qismlaridan biri sifatida

O'zbekistonda yer xususiy mulkka aylanadi. Jismoniy va yuridik shaxslarga o'zlarining (qishloq xo'jaligiga tegishli bo'lmagan) yer uchastkalarini xususiylashtirish imkoniyati berildi. Shu munosabat bilan tegishli Qonun va hukumat qarorlari kuchga kirdi.

O'zbekistonda yerdan oqilona foydalanish va tuproqni muhofaza qilish masalalari bugungi kunda tabiiy resurslarni muhofaza qilish va ulardan foydalanish umumiy muammosi ichida alohida o'rin tutadi. Mamlakatning barqaror rivojlanishi uchun alohida ahamiyat kasb etishi va yerlarning meliorativ holatini tubdan yaxshilash zarurligini hisobga olib, hukumat tomonidan muhim qarorlar qabul qilingan.

Jumladan, "Yer munosabatlarida tenglik va oshkoralikni ta'minlash chora-tadbirlari to'g'risida"gi farmonda yer uchastkalarini hamma uchun teng taqsimlash tartibi joriy etildi. Yer xususiy mulkka aylanadi, davlat yer egalarining mulkiy huquqlariga kafolatlar beradi, bu ham iqtisodiyot nuqtai nazaridan, ham tejamkorlik va yer unumdorligini saqlash nuqtai nazaridan juda muhimdir. Mazkur qonun hujjatlariga muvofiq qishloq xo'jaligi yerlari faqat barcha turdagi qishloq xo'jaligi mahsulotlari ishlab chiqaruvchilar ishtirok etishi mumkin bo'lgan ochiq elektron tanlovlar natijalariga ko'ra ijara huquqi asosida beriladi.

Yer maydoniga bunday mulk huquqining kiritilishi mulkdorni unumdorlikni oshirishga qaratilgan uzoq muddatli investitsiyalarni amalga oshirishga undaydi. Yer egasi yerdan uzoq muddatli samarali foydalanish bo'yicha amaliy chora-tadbirlarni rejalashtirishi mumkin. Bugungi kunga qadar tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish uchun yer uchastkalarini auksion orqali sotish amaliyoti mavjud.

Jismoniy va yuridik shaxslar yer uchastkasini kadastr hujjatlarini rasmiylashtirish orqali xususiylashtirishi mumkin. Tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish uchun yer uchastkalari ochiq-oshkora kim oshdi savdolari orqali olinadi. Endilikda jismoniy va yuridik shaxslar ushbu yer uchastkalarini xususiylashtirish uchun ariza berishlari mumkin. Har bir jismoniy va yuridik shaxs o'ziga tegishli bo'lgan yer uchastkasini faqat xususiylashtirishi mumkin – uni kimoshdi savdosiga qo'yib bo'lmaydi va boshqa shaxs tomonidan sotib olinishi yoki boshqa shaxsga o'tkazilishi mumkin emas.

Shu bilan birga, qonun hujjatlarida davlat mulki bo'lgan yerlar yoki yerlar boshqa shaxslarning foydalanishi uchun olib qo'yilishi nazarda tutilgan. Biror kishi yerga egalik huquqini qo'lga kiritgandan so'ng (xususiylashtirish yo'li bilan), davlat bu shaxsga tegishli bo'lgan yerni tortib ololmaydi.

Agar davlatga yer uchastkasi kerak bo'lsa, uni sizdan bozor narxida, shartnoma asosida sotib olishi mumkin. Davlat sizdan kelishilgan narxda yer sotib olsagina davlatga o'tishi mumkin. Yer buzib tashlanmaydi. Bu – egalik huquqi kafolati.

Ko'pchilik, agar tadbirkor uni sotishga rozi bo'lmasa ham, davlatning yerni tanlash huquqi haqidagi savolga qiziqish bildirmoqda. Yer kodeksida yer davlat mulki, u umumxalq mulki, deb belgilanmagan.

Yer uchastkasining egasi o'z yer uchastkasini erkin qo'shish, taqsimlash va berish huquqini oladi. Bu O'zbekiston uchun yangilik bo'lgani uchun, tabiiyki, samarasi bir-ikki kunda sezilmaydi. Muayyan hududda yer uchastkalariga bo'lgan mulk huquqining mavjudligi oshganda mexanizmning ishlashini ko'ramiz.

Shu bilan birga, foydali qazilmalar konlari, tarixiy-madaniy maqsadlardagi, shuningdek, o'rmon va suv fondlari, muhofaza zonalari yerlari, xavfli moddalar bilan ifloslangan va biogen ifloslanishga duchor bo'lgan quyidagi yer uchastkalari xususiylashtirilmaydi.

Xususiylashtirilgan yer uchastkasi davlat va jamoat ehtiyojlari uchun sotib olinganda (egasining yozma roziligi bilan), yer uchastkasi olib qo'yilganda va yer uchastkasi rekvizitsiya qilingan hollarda (epidemiya, tabiiy ofat davrida) olib qo'yilishi mumkin.

Ushbu tartiblar O'zbekiston Respublikasining 2022-yil 29-iyundagi "Davlat ehtiyojlari uchun yer uchastkalarini kompensatsiya to'lash sharti bilan olib qo'yish tartibi to'g'risida"gi O'RQ-781-son Qonuni bilan belgilangan.

Yer uchastkasini mulkka sotish, shuningdek uni davlat ehtiyojlari uchun kompensatsiya evaziga olib qo'yish tartibini belgilash yerdan samarali foydalanishni tartibga solish mexanizmi hisoblanadi. Bunday qoidalarni o'rnatmaslik istalmagan oqibatlarga olib kelishi mumkin. Masalan, 2021-yildan 2022- yilgacha bo'lgan davrda (1 iyun holatiga) mamlakatimizda yer uchastkalarini o'zboshimchalik bilan olib qo'yishning 24 511 (5 164,7 gektar) holati aniqlangan. Kadastr agentligi tomonidan berilgan yozma ko'rsatmalar asosida 3050,5 gektar maydonda sodir etilgan 11228 ta huquqbuzarlik holati (46%) ixtiyoriy ravishda bartaraf etildi.

O'tkazilgan nazorat tadbirlari natijasida 44 438 nafar shaxs ma'muriy javobgarlikka tortildi (2022 yilda – 14 338 nafar).

Ijtimoiy tarmoqlarda respublikada "agrar islohotlarni amalga oshirishga tahdid" deb ataluvchi maqolalar paydo bo'lishda davom etmoqda.

Jumladan, respublika agrosanoat majmuining bugungi holatini tahlil qilganlar "ekin maydonlarining 70 foizdan ortig'ini paxta va g'alla uchun ajratish mutlaq davom etmoqda. Boshqacha aytganda, majburiy davlat buyurtmasi instituti amalda saqlanib qoldi va bu soha samarasizligi va bundan keyin islohotlarni amalga oshirish mumkin emasligining asosiy sababidir".

Bunday maqolalar mualliflari oziq-ovqat xavfsizligi, qishloq xo'jaligini boshqarish va uning yo'nalishlari bo'yicha mutaxassislar emasliklari aniq.

Men sizga bir misol keltiraman. 2021-yilda 3148,3 ming gektar ekin maydonlarining 2070,7 ming gektari (65 foizi) texnik ekinlar – boshoqli don va paxta uchun ajratilgan. O'tgan 2020-yilda 2967,5 ming gektar ekin maydonlarining 71 foizi yoki 2096,8 gektari ushbu texnik ekinlarga ajratilgan.

Birgina 2018-yilning o'zida 99 ming 371 gektar past hosildor paxta maydonlariga sabzavot, kartoshka, soya, sabzavot, yem-xashak ekinlari, uzumzorlar va boshqalar ekildi.

Raqamlardan ko'rinib turibdiki, texnik ekinlar maydonlari yildan-yilga kamayib bormoqda, meva-sabzavot ekinlari maydonlari mahsulotlarni diversifikatsiya qilish bilan bir vaqtda ko'paymoqda, bu esa o'z navbatida ayrim qishloq xo'jaligi ekinlarini joylashtirish hech qanday tarzda davlat siyosatini majburiy saqlashni anglatmaydi.

O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 17-iyundagi "Qishloq xo'jaligida yer va suv resurslaridan samarali foydalanish chora-tadbirlari to'g'risida"gi PQ-5742-sonli qarori bilan yer maydonlarini suvni tejovchi texnologiyalardan (tomchilatib, sug'orish tizimlari, yer osti tomchilatib sug'orish va boshqalar) joriy etishni rag'batlantirish belgilangan. Ekinlarni sug'orishda tomchilatib va purkagichli sug'orish, shuningdek, suvni tejaydigan boshqa texnologiyalarni keng qo'llagan holda yerdan foydalanuvchilar va suv iste'molchilarini rag'batlantirish mexanizmlarini kengaytirish rejalashtirilgan. Birgina 2019-2022-yillarda 253,4 ming gektar qishloq xo'jaligi yerlarida tomchilatib sug'orish texnologiyasini joriy etish ko'zda tutilgan.

Bunday rag'batlantirish irrigatsiya-meliorativ tadbirlar doirasida resurs, jumladan, suvni tejovchi texnologiyalardan keng foydalanish, shuningdek, sug'oriladigan maydonlarning unumdorligini oshirish, meliorativ holati va suv ta'minotini yaxshilashga xizmat qilmoqda.

Tomorqa yerlarini turli qishloq xo'jaligi ekinlari ekiladigan yerlarni qayta taqsimlash to'g'risidagi qaror bozor sharoiti va talablarini, shuningdek, respublika aholisining turmush darajasini hisobga olgan holda bosqichma-bosqich qabul qilinishi kerak. Chunku bu mamlakatning oziq-ovqat xavfsizligini ta'minlashga qaratilgan davlat siyosatidir.

Oʻzbekiston Respublikasining Yer kodeksiga muvofiq ekinlar va koʻp yillik plantatsiyalarni joylashtirish, ilmiy asoslangan almashlab ekishni joriy etish, barcha qishloq xoʻjaligi yerlarini (pichanzorlar, yaylovlar, bogʻlar, uzumzorlar va boshqalar) tartibga solish, yerlarni tartibga solish chora-tadbirlarini ishlab chiqish; tuproq eroziyasiga qarshi kurashish, shuningdek, sug'oriladigan yerlarni kompleks rekonstruksiya qilish deganda qishloq xo'jaligi korxonalari hududini xo'jalik ichidagi yer tuzish va xo'jalik ichida tashkil etish tushuniladi.

Bu huquq yerni egasining ixtiyoriga ko'ra taqsimlash yoki qayta taqsimlashga imkon beradi.

Barcha rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlarda ekinlarni joylashtirish davlat ahamiyatiga ega siyosat hisoblanadi. Masalan, deyarli butun Yevropani oziq-ovqat bilan ta'minlovchi Niderlandiyada ekinlarni joylashtirish nuqtali dehqonchilik tamoyili asosida (GPS va uchuvchisiz uchish apparatlari orqali) amalga oshiriladi.

Mamlakat qishloq xo'jaligining asosiy afzalliklaridan biri bilimlar, texnologiyalarni joriy etish bo'lib, fermerlar, sanoat kompaniyalari, ilmiy muassasalar va davlat o'rtasidagi hamkorlikka asoslangan. Ishlab chiqaruvchi-davlat-ilm-fan uchburchagi mamlakatga jahon miqyosida katta raqobat ustunligini berdi.

Ya'ni, O'zbekiston qishloq xo'jaligida ulkan islohotlar amalga oshirilmoqdaki, uning natijalari sohaning barqaror o'sishini ta'minlash, resurslar samaradorligini oshirishga katta hissa qo'shdi. Kelgusida bu respublikaning qishloq xo'jaligini rivojlantirish salohiyatini kengaytirishga yordam beradi va rejalashtirilganidek, O'zbekistonni qishloq xo'jaligi mahsulotlarini yetishtirish va eksport qilish bo'yicha jahon yetakchilari bilan yaqinlashtiradi.